Twee weken geleden schreef ik dat steeds meer prominenten een nieuwsbrief starten op Substack. En ik moet eerlijk zijn: Ik kreeg een beetje FOMO. Ik vroeg mezelf af: Waarom zit ik daar eigenlijk niet en waarom koos ik er ook alweer voor op Mailchimp te blijven? En moet ik niet ook actief worden op Substack? Op dit moment gebruik alleen Substack Notes, wat een soort Twitterfeed is en waar je me kunt volgen, maar ik publiceer er niet mijn hele nieuwsbrief. Daarom besloot ik even een rondje te maken langs andere mensen die veel met nieuwsbrieven werken en ook niet op Substack zitten en wat hun motivatie is.

Substack verdiende geld aan nazi-aanhanger

Als freelance journalist schrijft Rens Blom, onder andere een wekelijkse e-mailnieuwsbrief over nieuws uit de gemeente Castricum. Hij vertelt: ‘Deze e-mailnieuwsbrief gaat naar bijna 2.000 lezers en maak ik bewust via Ghost, nadat ik eerder leunde op Revue (de nek omgedraaid door Elon Musk toen hij Twitter kocht) en Beehiiv (dat voor mij te veel de commerciële kant op bewoog). Ghost is een onafhankelijk bedrijf dat open-source werkt en enkel inkomsten haalt uit abonnementen die makers afsluiten. Die transparante en neutrale werkwijze sluit goed aan bij wat ik nodig heb: een no-nonsense platform om een journalistieke e-mail mee te maken en sturen. Begin 2023 heb ik Substack twee hele weken gebruikt, maar mijn e-mails kwamen bij aardig wat mensen in de spam en de klantenservice schitterde door afwezigheid.

Toen ben ik snel overgestapt op Beehiiv. Eind 2023 kwam Substack negatief in het nieuws, toen bleek dat nazi-aanhangers het platform gebruikten om geld te verdienen. Omdat Substack commissie verdient aan makersinkomsten, profiteerde het bedrijf dus ook van die content. Substacks trage en slappe reactie op de controverse vond ik betreurenswaardig. Blij dat ik niet op Substack zat en logisch dat heel wat (grotere) nieuwsbrieven het platform door de controverse verlieten. Dat meer Nederlandse makers nu een nieuwsbrief beginnen vind ik heel boeiend. Welk platform zij kiezen, mogen ze natuurlijk lekker zelf weten. Ik vraag mij wel af of makers op de hoogte zijn van het (moderatie)beleid van het platform dat zij kiezen. Zelf blijf ik tevreden mailen via Ghost.’

Eenheidsworst op Substack

Mijn vriend Jeroen Wolper heeft met zijn bedrijf mijn website gebouwd en me geholpen met de integratie met Mailchimp. Hij is ook geen fan van Substack: ‘Een platform waar je geen eigen identiteit hebt. Het is een platform voor eenheidsworst. Ik snap het principe van Substack wel, maar waarom niet zelf in control zijn over content? Nu kun jij je eigen huisstijl toepassen die jij als schrijver en auteur creëert voor het genereren voor inkomen.’

Afhankelijkheid van Substack

Elger van der Wel schrijft al jarenlang een erg fijne nieuwsbrief over journalistiek en online media.

‘Substack is een fantastisch platform om snel een nieuwsbrief te kunnen beginnen en daarbij meteen de mogelijkheid te hebben om betaalde abonnementen aan te bieden zonder dat je een vast bedrag betaalt of veel tijd kwijt bent aan het opzetten. Tegelijkertijd is het bedrijf de afgelopen jaren snel veranderd van een nieuwsbriefdienst in een publicatieplatform, waarbij het steeds meer probeert om zowel het publiek als makers te binden aan het platform. Met allerlei extra publicatiemogelijkheden zoals video’s en Notes en de mogelijkheid om een nieuwsbrief te volgen binnen de app, zonder dat de nieuwsbrief naar je wordt gemaild. Ik ben daar zelf niet zo’n fan van, omdat het je als maker uiteindelijk veel meer afhankelijk maakt van een platform dan je wilt met een nieuwsbrief. Het is hetzelfde als wat gebeurd is met podcasting, waarbij het idee de open RSS-feed steeds meer plaatsmaakt voor afhankelijkheid van platforms zoals Spotify en YouTube. Dat is voor mij een belangrijke reden om zelf niet met Substack te werken. Dat gaat ten koste van de groei, mijn nieuwsbrief had veel groter kunnen zijn op Substack dan het nu is. Wat dat betreft ben ik misschien te koppig en principieel, maar uiteindelijk kies ik voor de lange termijn waarbij ik platformonafhankelijk ben en inmiddels al tien jaar een trouwe publiek bedien met mijn nieuwsbrief.

Zelf gebruikt Elger Ghost voor de publicatie en distributie van zijn nieuwsbrief ‘vanwege het gemak en het open karakter en dat kost me 480 dollar per jaar’.

Genoeg alternatieven voor Substack

Saskia Smit is Mailchimpexpert en kent deze aanbieder goed. ‘Ook met Mailchimp kun je geld verdienen met e-mailmarketing. Je kunt abonnementsystemen koppelen, een zeggen dat mensen alleen iets mogen lezen, nadat ze zich inschrijven. Ook kun je een webshop koppelen. Je kunt het gratis gebruiken als je het naar niet meer dan 500 abonnees verstuurt. Daarboven is het niet de goedkoopste tool en een nadeel is dat het Amerikaans is. Er zijn hele goede Europese alternatieven zoals LaPosta (Nederlands), Brevo en Mailerlite.

Geen mailadressen van je volgers

Zoals Elger al benoemde beweegt Substack zich snel naar een social platform. Een plek waar je sinds vorig jaar nieuwsbrieven kunt ‘volgen’, net als je op social media deed. Maar als mensen je ‘volgen’ in plaats van ze zich ‘abonneren’, heb je het mailadres niet van deze lezer. Zo ben je overgeleverd aan een algoritme of jouw nieuwsbrief nog getoond gaat worden. En dat algoritme is juist voor veel bedrijven een reden in te zetten op nieuwsbrieven, zodat je een directe relatie opbouwt, waarbij iedere nieuwsbrief in de inbox komt in plaats van op een feed.

Kortom, mijn FOMO is na dit rondje een beetje minder geworden. Ik blijf Substack Notes wel gebruiken als een soort Twitterfeed om mensen te wijzen op een nieuwe nieuwsbrief. Maar ik hoop dat jullie me gewoon via deze weg blijven lezen. En aangezien mijn boodschap altijd is dat je je boodschap zoveel mogelijk onder de aandacht moet brengen, kies ik voor de tussenvariant met Substack Notes en ben ik er toch te volgen, maar alleen met aankondigingen.