21 maart 2024

#60: Bereik nieuwssites naar dieptepunt, Meta stopt met belangrijke tool voor redacties en naam Maria verdwijnt

Deze week was mijn vrouw Hanneke nieuwslezer bij de middagshow op 538, dus was het veel thuis zijn voor mij, zelfs een ochtend padellen en een strategische sessie. Precies de flexibiliteit die ik graag wilde bij het ZZP’en, maar volgende week weer meer op pad. En terwijl ik thuis zat, viel dit nieuws deze week op.

Ook iedere zondag om 8u gratis in je mail? Schrijf je hier in.

Meta trekt stekker uit CrowdTangle

Donderdag maakte Meta bekend dat het vanaf augustus de stekker uit CrowdTangle trekt. En aangezien dit de belangrijkste monitoringtool voor nieuwsredacties in Nederland is, is dit een zeer impactvol besluit.

Als je normale gebruikers van Facebook of Instagram vraagt: Wat is vandaag het best lopende bericht in Nederland? Dan kan niemand daar antwoord op geven. Met behulp van CrowdTangle kon Meta uitgevers juist wél inzicht geven in de best presterende berichten. Zo kon iedereen met één druk op de knop zien wat het meest ‘overpresterende’ Facebookbericht was van de afgelopen 2, 6 of 12 uur. Doordat de tool weet wat het gemiddeld aantal reacties op een bericht is, duiken in deze lijst ook zeer kleine pagina’s (bijvoorbeeld van lokale media) op. Zo kunnen grote nieuwsmedia snel nieuws oppikken van sites waar ze normaal nooit komen. Wanneer je zoals ik iedere dag naar deze data kijkt, zie je dat lokaal nieuws op deze manier landelijk nieuws wordt. Deze mogelijkheid verdwijnt straks en deze vorm van monitoring lijkt in geen enkele vorm terug te gaan keren.

Uitgevers mochten deze tool gratis gebruiken van Meta, maar doordat er hitlijsten mee te maken zijn, keerde de tool zich soms ook tegen Meta. De tool maakte zichtbaar dat op verkiezingsdagen niet-politiek nieuws, of juist sterk gekleurd politiek nieuws, vaker viral ging dan ander nieuws. Daar schreven media dan weer artikelen over wat slecht afstraalde op Meta. Bij Twitter/X hebben monitoringtools nog de optie om toegang tot het doorzoeken van berichten te kopen (voor veel geld), ik verwacht dat Meta deze optie niet zal gaan aanbieden. Ooit was CrowdTangle ook een zelfstandige tool, dat rond 2016 gekocht werd door Meta.

Interessante tijden dus, blijf mijn nieuwsbrief volgen voor updates rond deze ontwikkeling.

Het bereik van nieuwssites bereikte een dieptepunt in februari

En dan een tweede bericht met slecht nieuws voor online nieuwssites: De NMO Online-cijfers voor februari zijn bekend gemaakt. Het viel me op dat deze een stuk lager zijn dan een paar maanden geleden. Omdat februari natuurlijk minder (29) dagen telde heb ik alle data sinds de lancering van de nieuwe cijfers bekeken en bovenstaande grafiek gemaakt. Daarbij heb ik het daggemiddelde berekend van de Top-10 grootste merken. Hierin is te zien dat de grootste merken in februari ruim 17% bereik hebben verloren sinds september 2023. Vergeleken met de coronajaren is het verlies ruim 22% (de cijfers van nu vergeleken met de NOBO-cijfers van destijds).

De grote daling lijkt vooral veroorzaakt door een dip in het Facebookverkeer (uit een analyse van CrowdTangle, want dat kan nu nog).

Nu hoorde ik in de podcast van Group M dat de cijfers voor lineaire tv ook waren gedaald en dat de oorzaak hiervan deels lag in het feit dat het panel vervangen was zonder dat dit was gecommuniceerd. Ik ben niet volledig op de hoogte van de berekeningsmethode van de NMO Online-cijfers, wat eveneens invloed zou kunnen hebben. Als ik zie dat er volgens NMO miljoenen appgebruikers in de maand zouden zijn, lijkt het mij op een steekproef gebaseerd en niet op werkelijke cijfers. Maar als er iemand meeleest die de methode goed kent, laat het me weten!

Google rolde begin maart ook een grote update uit en ik merk in de markt dat hier ook de eerste gevolgen van te zien zijn. Zo zijn het (eigenlijk voor het eerst in jaren) onzekere tijden die je natuurlijk in deze nieuwsbrief kunt blijven volgen.

Hoe de naam Maria verdween uit Limburg

Op LinkedIn viel mijn oog direct op een bewegende kaart van Nederland met de meest voorkomende meisjesnamen per provincie in Nederland sinds de jaren ‘60 tot nu. In een bewegend beeld werd een prachtig verhaal verteld wat je in print nooit zou kunnen doen op die manier. Achter zo’n bewegende afbeelding zit natuurlijk veel data en veel werk en daarom vroeg ik de maker Rik van Hulst van De Limburger hoe hij deze prachtige online productie heeft aangepakt.

‘Als onderzoeksjournalist bij De Limburger heb ik een grote voorliefde voor data(visualisaties). Onlangs zag ik overal van die lijstjes met de top 10-babynamen voorbijkomen. Ik vroeg me af hoe die lijstjes er 30, 60 en 100 jaar geleden uitzagen en besloot erin te duiken.

Veel data zijn openbaar te vinden. Dan nog probeer ik – als het kan – de bron te benaderen. Met een beetje geluk beschikt die over (opgeschoonde) bestanden en kan hij/zij nadere duiding geven. In dit geval verwees het Meertens Instituut me door naar naamonderzoeker Gerrit Bloothooft, waar ik veel contact mee heb gehad tijdens de analyse.

Ik ontdekte dat de naam Maria juist in Limburg uitzonderlijk vaak voorkwam tot de jaren 70 en werd daardoor getriggerd. Dat werd de insteek van mijn verhaal. Ik sprak diverse Maria’s, ging op zoek naar oorzaken en maakte twee visualisaties. Een over de opkomst en ondergang van de naam Maria, per provincie. En een over ‘de geschiedenis’ van de populairste voornaam per provincie van 1965 tot en met 2017.

Op FlowingData.com, een blog van statisticus Nathan Yau waar ik vaak op kijk, vond ik een Amerikaans voorbeeld hiervoor. Dat heb ik gebruikt ter inspiratie. Die site is sowieso een aanrader voor iedereen die zich bezighoudt met data(visualisatie), omdat er naast inspirerende voorbeelden ook veel wordt geschreven over het maakproces.

Het maken van de GIF kostte de nodige tijd, omdat ik (in Adobe Illustrator) ruim 50 kaarten moest maken, daarbij heb ik nauw samengewerkt met beeldredacteur Raj Scheijen. Met Canva is er vervolgens een GIF van gemaakt. Wat ik persoonlijk tof vind aan deze visualisatie is dat je hem meerdere keren kunt bekijken en steeds andere inzichten kunt opdoen. Op deze manier krijgen lezers het verhaal online echt op een andere wijze voorgeschoteld dan in de krant. Zo proberen we bij De Limburger het online bereik van de krant nog verder te vergroten.

Bij de Limburger krijg ik veel tijd en ruimte voor onderzoek. Eerder ging ik met collega Judith Janssen op zoek naar verhalen van 46 mensen die in één jaar omkwamen in het Limburgse verkeer. Met Sjors van Beek deed ik onderzoek naar misstanden bij de politie in het Noord-Limburgse Horst. Voor beide onderzoeken wonnen we een Tegel. Op het gebied van data speurde ik vorig jaar (met collega’s Vincent Janssen en Raj Scheijen) naar de warmste wijk van Limburg en de populairste korte vliegroutes van privéjets.

Bekijk de prachtige visualisatie gratis op LinkedIn bij Rik en lees zeker ook het hele artikel bij De Limburger. Je kunt een maand abonnement nemen voor 3,45 euro per week. Als je leest hoeveel werk er in deze productie zit, vind ik het in ieder geval de moeite waard.

Waarom je de komende jaren veel meer evenementen via livestream zult zien

Waar wil een lezer nu echt voor betalen? Veel (nieuws)media hebben inmiddels de nodige ervaring opgebouwd en weten bij welke artikelen of andere diensten mensen een abonnement willen nemen. Maar de bereidheid om te betalen is er in Nederland voor andere diensten al een paar jaar langer.

Want de consument blijkt al ruim 10 jaar bereid om voor streamingsdiensten zoals Netflix of Spotify te betalen. Terwijl daar makkelijk tussen de 5 en 10 euro per maand voor wordt betaald, is het voor sommige consumenten nog steeds een grote drempel om voor schrijvende journalistiek te betalen. Wat je dan ook steeds vaker ziet is dat nieuwsmedia zelf exclusief voor abonnees een evenement gaan streamen. Zo tenniste Nadal pas een wedstrijd die alleen op Netflix was te zien, bokste Rico Verhoeven exclusief op Videoland en deze week was de ‘sprintshow’ van het schaatsen te zien voor abonnees van een aantal DPG-titels. Vorige week zag ik ook een aankondiging van een Nederlandse basketbalwedstrijd voorbij komen. De rekensom is natuurlijk ook vrij simpel: Je weet hoeveel abonnees sommige grote journalistieke producties opleveren en als het streamen van een evenement daarbij in de buurt kan komen, loont het de investering. Zo wordt de markt van aanbieders voor online streaming steeds groter en kan het streamen voor een kleiner publiek lonen en hoeft het niet meer voor de grote massa op tv te zijn. Daardoor komt er meer aanbod in content en voor makers is er meer werk dan alleen bij lineaire tv.

Dat het goed gaat met streaming, is ook te zien in de cijfers die Videoland deze week presenteerde. Zij delen slechts 1x per jaar cijfers en deze waren dit jaar erg goed, CEO Sven Sauve zegt op LinkedIn: ‘Ze hebben gelukkig al onze verwachtingen overtroffen! Ons streamingplatform #Videoland groeide flink door en bereikte tegen het eind van het jaar maar liefst 1,4 miljoen betalende abonnees. Deze groei was grotendeels te danken aan de Videoland Originals ‘Sleepers’ en ‘Mocro Maffia’, de documentaire ‘Kees Vliegt Uit’ en ‘Echte Meisjes in de Jungle’.

Andere kijk- en luistertips

  • Naast de NMO online cijfers, zijn ook de podcastcijfers gedeeld. Van de uitgevers die meewerken zijn dit in absolute getallen de best beluisterde podcast. Dit gaat dus om totaal aantal streams, waardoor podcasts die niet dagelijks verschijnen, minder kans hebben op een hoge score. Het is wel interessant om te zien dat de audioversie van Vandaag Inside bijvoorbeeld op positie 3 staat. Ook is te zien dat een nieuwsbulletin ook in podcastvorm een hoog bereik haalt.

  • Leden van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden hebben in grote meerderheid voor een wetsvoorstel gestemd wat kan leiden tot een verbod voor TikTok. Niet eerder was de toekomst van de app in Amerika zo onzeker.
  • Ook dit jaar vlogen weer tientallen Nederlanders naar het SXSW-festival in Austin. Een deel daarvan hield een groepsblog bij dat je hier kunt lezen.
  • Na Axel Springer in Duitsland, sluiten ChatGPT-ontwikkelaar OpenAI en de Franse krant Le Monde een meerjarige overeenkomst. Daarbij kan ChatGPT het werk van de krant gebruiken om zijn modellen te trainen in het Frans. Le Monde wordt niet alleen betaald voor die toegang. Als ChatGPT Le Monde als bron gebruikt, zal de chatbot ook linken naar het originele artikel en het logo van de krant meegeven.
  • En dan nog even deze tweet van Sjamadriaan. Hij is de hele week bezig desinformatie te bestrijden en krijgt dan een vraag of hij iemand kent voor een item.

Deze week een jaar geleden

In nieuwsbrief #08 van een jaar geleden deelde ik ook de Videoland cijfers. Toen groeide het aantal abonnees naar 1,2 miljoen. Daar zijn er afgelopen jaar dus nog 200.000 bij gekomen.

Verder las je in de nieuwsbrief dat de column van Marijn de Vries over NOS Sport op NRC.nl achter de registratiemuur tot 6.000 nieuwe mailadressen leidde en 80 directe abonnees (direct een benchmark voor het videoaanbod dat ik hierboven beschreef).

Verder werd BBB een jaar geleden de grote winnaar van de provinciale statenverkiezingen en zag je in de nieuwsbrief een mooie visualisatie van LocalFocus die de Zeitgeist wat mij betreft goed samenvatte in 1 afbeelding.

Deel wat je ziet met 780+ abonnees

Deze week kwamen weer verschillende mensen uit het vak aan het woord. Wil je ook een keer iets delen of is je iets opgevallen? Stuur het me door!

Voor het eerst ging deze nieuwsbrief naar meer dan 780 abonnees. Super fijn dat steeds meer mensen interesse hebben. Lees je deze nieuwsbrief met plezier? Support de nieuwsbrief dan en wijs mensen op deze nieuwe inschrijfpagina voor de nieuwsbrief of geef af en toe een like op LinkedIn om het onder de aandacht te brengen bij anderen.

Fijne week!

Ook iedere zondag om 8u gratis in je mail? Schrijf je hier in.