Een leuke werkweek is weer achter de rug. Dinsdag was ik bij Publistat in Amsterdam waar ik een training gaf aan media-analisten. Woensdag trainde ik op het mediapark een groep data-redacteuren, donderdag gaf ik in Woerden een presentatie over trends in online media aan de mediaraden van de regionale publieke omroepen en vrijdag was ik een dag bij het Reformatorisch Dagblad voor een strategische sessie.

Samen met leuke dingen als een pubquiz, cabaret van Teun van den Elzen (aanrader!), dierenpark Amersfoort en padel in de avond, heb ik gelukkig nog wat tijd gevonden om wat opvallende dingen uit te lichten deze week. En nog een week voor de meivakantie, waar we vrienden in Zweden gaan opzoeken die een camping zijn begonnen. Tot zover de prive-zaken, nu over naar de digitale.

Als sportjournalist topklassering lopen in Rotterdam Marathon

Vorige week kwam sportjournalist Pim Bijl als snelste Rotterdammer over de finish bij de marathon in een toptijd van 2 uur en 23 minuten. Weinig hardlopers zullen deze tijd ooit gaan halen en Pim doet dit ook nog naast zijn werk als journalist. Althans, zijn werk is ook om te schrijven over deze sport en dat maakt het helemaal uniek.

Bij het AD maakte ik ooit de eerste podcast in augustus 2017. Daarna volgde onder andere In het Wiel en al snel meldde ook Pim zich met interesse in een hardlooppodcast. In 2020 liep hij de marathon in 2 uur 47 minuten en dat is enorm snel. Een jaar later finishte hij voor het eerst onder de 2 uur en 30 minuten. En vorige week kwam hij als snelste Rotterdammer en als 45e van alle deelnemers over de finish in 2 uur en 23 minuten.

Het toffe vind ik dat marathon lopen en atletiek geen dingen zijn voor het grote publiek. Toch verschijnt er een wekelijkse podcast waarin heel veel mensen uit de niche aan het woord zijn gekomen en het hele proces wordt beschreven en hij wordt gecoacht door hele goede trainers. Dat is voor een heel specifieke doelgroep gemaakt, maar wel een hele hechte community en door dat consequent te doen en interessante gasten uit te nodigen is die podcast populair geworden en mede daarom schuift Pim ook vaak als expert aan. Zo word je van journalist plots onderdeel van waar je over schrijft en ik vind het echt mooi dat hij daar ook de ruimte voor krijgt.

Toen ik bij de amateurs voetbalde vond ik het niveau waar een trainer zelf gevoetbald had ook altijd wel belangrijk. Ik kan me voorstellen dat sporters het ook erg leuk vinden om een journalist te spreken die echt liefde heeft voor de sport en door veel te trainen bovendien doordringt tot de top. Buiten de sportwereld is het bijna niet voor te stellen, maar het is wel een hele mooie manier van journalistiek vind ik. Het doet me ook een beetje denken aan Joris Luyendijk, die journalisten aanmoedigt om hun leercurve online te delen. En het laat zien dat het ook loont om een podcast te maken voor een kleiner publiek. Want het aantal volgers is groot genoeg om er ook evenementen voor te organiseren en er mooie verhalen over te maken.

Nieuwe redacteur voor AI-nieuwsbrief van Villamedia

Vorige week plofte de eerste nieuwsbrief in op de digitale deurmat van Nele Goutier voor Villamedia. Zij volgt Nick Kivits op die deze 6,5 jaar verstuurd heeft en een andere rol en onderzoek naar de journalistieke arbeidsmarkt gaat doen.

Ik vroeg Nele wat we van haar nieuwsbrief kunnen verwachten.

‘Alles over AI: relevante ontwikkelingen, tips en inspirerende voorbeelden van journalisten in binnen- en buitenland. AI is namelijk, en dat hoef ik natuurlijk niemand te vertellen, nogal booming. Ter illustratie: In 2022 zochten we met zijn allen nog weinig naar de term AI. Het had een Google Trend score van 11, waarbij 0 iets betekent als “nooit naar gezocht” en 100 “allerhotste topic van het moment”.

En jawel: in 2023 was scoorde de term AI) prompt een 100. Het AI-nieuws buitelt dan ook over elkaar heen. Maar wat moet je als journalist nu echt weten? Hoe onderscheid je feit van fictie en essentiële ontwikkeling van hype? Daar focus ik me op in mijn nieuwsbrief.’

Wat zijn bronnen waar jij je informatie vandaan haalt?
‘Heel breed! Ik hou in de gaten welke conferenties er zijn en wat ik daarvan kan terugkijken – SXSW afgelopen maand, International Journalism Festival in Perugia en Nordic AI in Media Summit deze maand bijvoorbeeld. Natuurlijk volg ik instanties zoals Reuters Institute op de voet. En er zijn enorm veel AI-gerelateerde nieuwsbrieven, met allemaal net een andere focus en doelgroep. Laurens Vreekamp (ook auteur voor Villamedia) deelde laatst een lijst met nieuwsbrieven over AI met me. Hij had er maar liefst 69 verzameld, en er zijn er ongetwijfeld nog meer. Een interessante is Wayfinder van Ezra Eeman (Hoofd Strategie en Innovatie bij de NPO). Ook zijn er bepaalde mensen en media waarvan ik weet dat ze veel bezig zijn met AI: Zach Seward van New York Times bijvoorbeeld. Maar ik probeer vooral ook zelf te blijven zoeken naar nieuwe voorbeelden. In India laten factcheckers zich bijstaan door AI-tools en de Filipijnse journalist Jaemark Tordecilla ontwikkelde een bot die helpt om overheidsdocumenten te doorzoeken op potentiële nieuwswaardigheden. Dat zijn voorbeelden waar ik actiever naar op zoek moet. En natuurlijk ben ik altijd blij met tips. Dus als iemand die heeft, mail me op ngoutier@villamedia.nl’

Welke tools zou je iedereen die op een redactie werkt aanraden?

‘Tools zijn er in overvloed! Nick Kivits noemt hier een paar mooie. Het is ook leuk om deze toolkit eens door te spitten. In mijn vorige nieuwsbrief schreef ik over Reality Defender: Een tool voorspelt hoe groot de kans is dat content AI-gegenereerd is. Ik schreef erbij dat het belangrijk is om te onthouden dat dit soort modellen – net als GenAI – werken op basis van statistische voorspellingen. Dat betekent dat ze fouten maken en gevoelig zijn voor bias. Te vaak zien we ChatGPT als de vijand en deepfakedetectoren als redders in nood. Deze week bracht Reuters een onderzoek uit dat precies dit punt onderschrijft. Onderzoekers testten de werkzaamheid van deepfakedetectoren en ontdekte dat ze allemaal te kraken zijn. Ze zijn daarmee niet nutteloos, maar je moet ze zien als een ondersteuning en niet als heilige graal. Dus ik zou willen zeggen, vraag je bij het gebruik van AI-tools altijd af: Wat doet deze tool precies? Waar is het op getraind? Wie heeft het ontwikkeld en wat zijn hun belangen? Wat gebeurt er met mijn data? Op welke manier zou hier bijvoorbeeld bias in kunnen zitten en welke gevolgen heeft dat voor de output? Bottom line: gebruik je gezonde verstand.’

Inschrijven voor de nieuwsbrief kan hier. Binnenkort zal ik een overzicht maken van mijn favoriete nieuwsbrief. Heb je tips voor mij, naast degene die Nele hierboven noemt: stuur me een mail!

Bekijk video’s van journalistiek festival in Perugia

Zoals Nele schrijft is het journalistiek festival in Perugia interessant om te volgen en dat is dus dit weekend. Ieder jaar zie ik mensen in mijn tijdlijn naar Perugia vertrekken en er boeiende dingen over delen. En elk jaar ben ik jaloers op de Italiaanse omgeving en op de onderwerpen die daar besproken worden. Maar het fijne is dat de mensen die gaan ook goede samenvattingen geven en dat je een aantal presentaties gewoon via YouTube terug kunt kijken. In dit artikel heb ik een aantal presentaties verzameld en je vindt er een link naar alle sessies.

Darshan is onderzoeksjournalist op YouTube en deed sociaal experiment

Darshan Boerema is onderzoeksjournalist op YouTube en maakt al sinds 2015 video’s. Dit doet hij als hobby naast zijn werk en hij zette dit kanaal onlangs in voor een journalistiek experiment van Omrop Fryslan naar populisme. Best risicovol, omdat hij hiermee ook volgers kwijt had kunnen raken. Ik vind het tof dat Darshan journalistiek bedrijft op YouTube en dit experiment leek me een goede reden hem eens te vragen naar zijn werkwijze.

‘Ik kaart maatschappelijke onderwerpen aan en via een groot item nadat ik veel research heb gedaan. Inmiddels heb ik 20.000 volgers op YouTube opgebouwd met dit werk. Daarnaast werk ik ook als social-redacteur bij de Omroep Fryslan en daar werd de vraag opgeworpen hoe populisme werkt bij onderwerpen die bij jongeren spelen. We wilden een kijken hoe kritisch het denkvermogen is en besloten video’s te maken waarin een hele grote groep als het probleem werd neergezet: de boomers dus.’

‘Om dat te doen moet je dit wel testen op een plek waar veel jongeren zitten en toen kwam mijn YouTube-kanaal in beeld. Ik heb ‘ja’ gezegd omdat dit project heel veel aansluiting heeft met mijn kernwaarden op YouTube: maatschappelijk onderwerpen aankaarten en daar een hele zaak omheen maken. De reacties op mijn nieuwe video’s waren wisselend: sterke voor- en tegenstanders. Maar uiteindelijk reageerde de grote meerderheid niet. Volgens Boerema begint populisme vaak met een verhaal dat mooi lijkt, maar steeds extremer wordt.

Uiteindelijk reageerde 1% op de video’s en is er dus ook een zwijgende meerderheid. Waar haatreacties normaal het ene oor in en het andere oor uit gaan, zat er nu een kern van waaruit. Dus dat was heel pittig. Uiteindelijk moeten de video’s, samen met een boek, meer kennis geven aan de jongeren over de democratie en hun uitdagingen. Het is de bedoeling dat mbo-studenten binnenkort op de zogenaamde Tienskipdagen dieper met elkaar in discussie gaan over al deze onderwerpen. Dat biedt ook de mogelijkheid voor de ‘zwijgende meerderheid’ om zich uit te spreken.’

Wat zijn je drie mooiste projecten tot nu toe?

Ik heb ooit een keer handhavingkleding gekocht. Daarmee kon ik over straat lopen, van die boa handhavers en dat pakte echt enorm goed uit. Daar heb ik voor het eerst ook echt groot het landelijke nieuws mee gehaald en vond ik heel erg vet. Verder heb ik een spoed loodgieter geconfronteerd en heb ik slachtoffers gesproken. Verder heb ik auto die helemaal rijp was voor de sloop door de keuring laten komen en zo APK-fraude aangekaart.

Wat kunnen jonge (of juist oudere) journalisten van jou leren?

‘Ik vind zelf dat ik een onderzoeksjournalist ben, ik heb ook een eigen perskaart ben ook gewoon ingeschreven bij de NVJ. Ik merk toch wel bij de wat conservatieve journalisten dat als je niet schrijft niet voor een vast medium, ze het niet zien als journalistiek. Terwijl de jongere garde dit juist fantastisch noemt, omdat het is zoals ze zelf graag geïnformeerd willen worden. Maar voor jongeren betekent het ook: je hoeft niet bij een medium te zitten of het dagelijkse nieuws te verslaan. Het kan ook gewoon vanuit je huis, met onderwerpen die jij aan wilt kaarten en dat kan ook gewoon via YouTube of TikTok. Ik zou traditionele journalisten willen uitdagen: Kun je het ook in anderhalve minuut op TikTok uitleggen? Maar uiteindelijk moet je doen waar je zelf blij van wordt.’

En dan een niet onbelangrijke vraag: Hoe verdien je geld aan YouTube?

‘Ik werk als social media redacteur bij de Omrop, ik ben nog teamleider bij de Albert Heijn en daarnaast ZZP ik nog her en der. Oftewel, ik verdien zeker niks met YouTube. Het is een te uit de hand gelopen hobby wat dat betreft. Door sponsoren op YouTube speel ik quite. Voor nu is mijn doel ook naamsbekendheid om te bouwen.’

Andere kijk- en luistertips

• Miljoenen tonnen plastic afval uit heel West-Europa worden via Rotterdam geëxporteerd naar landen die een loopje nemen met milieumaatregelen en arbeidsomstandigheden, dat blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer. Dit verhaal is in mijn ogen ontzettend belangrijk en is geen groot nieuws geworden. En daarom deel ik het gewoon hier als leestip. Tip: Je krijgt 10x de papieren editie voor 15 euro via deze fijne aanbieding (no spon).

• In de Telegraaf werd uitgebreid aandacht besteedt aan AIfred, de eerste AI-journalist van Nederland. Eindelijk een ‘feitelijke en objectieve’ journalist volgens zijn schepper Christian Kromme, want ‘op dit moment ontbreekt alle nuance’. Dezelfde dag nog liet NRC-journalist Stijn Bronzwaer zien dat de ‘AI-journalist’ onzin verkocht en dezelfde dag werd alles weer offline gehaald.

• De Nederlandse overheid gebruikt Facebook onder meer om burgers voor te lichten. Maar als moederbedrijf Meta de privacyregels niet aanpast, moet de overheid daarmee stoppen, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens.

• Een nieuw AI-model van Microsoft kan met slechts een enkele foto en een kort spraakfragment een video genereren waarin je de persoon ziet praten of zingen, zo is te lezen op Bright.nl.

• Omdat ik het zelf altijd leuk vind om te lezen: Alexander Klopping deelde 7 van zijn favoriete gadgets. Waaronder een wasmand van 150 euro.

• Op Villamedia blikt manager nationale programma’s Luc Lauwers van Rutgers, expertisecentrum seksualiteit terug op hoe de media met de week van de lentekriebels is omgegaan. En de traditionele media krijgt er behoorlijk van langs: ‘De mediastorm rond de Week van de Lentekriebels werd in 2023 doelbewust aangewakkerd.’

• Video’s op TikTok kunnen vanaf nu langer zijn: 30 minuten.

Deze week een jaar geleden

Een jaar geleden las je in nieuwsbrief #13 dat er nog geen sprake was van een daling in Facebookinteracties bij de grote Nederlandse nieuwssites. Helaas heb ik nog geen tijd gehad dat ook te checken voor dit jaar. Maar de daling in het totale bereik begin 2024 zou een daling voorspellen. Blijf de nieuwsbrief volgen en dan lees je de bevindingen zeker terug.

Verder valt me op dat ik me vorig jaar in deze weken erg druk maakte om Twitter/X. Inmiddels heb ik mij er behoorlijk bij neergelegd dat mijn geliefde platform waar ik 10 jaar elke dag de meeste tijd doorbracht niet meer is wat het ooit was. En het me ook de ruimte in de nieuwsbrief niet meer waard is, omdat het een neerwaartse spiraal lijkt, die niet meer naar boven zal gaan.

Vorig jaar lanceerde NRC door AI-voorgelezen artikelen met de stem van hun redacteuren. Ook bleek dat de gelanceerde chatbot van Snapchat toen afspraakjes wilde maken met kinderen en kon je vanaf dat moment 5 in plaats van 1 linkje toevoegen aan je biografie op Instagram. Bekijk hier hoe

Deel wat je opvalt!

Deze week kwamen weer verschillende mensen uit het vak aan het woord. Wil je ook een keer iets delen of is je iets opgevallen? Stuur het me door!

Voor het eerst ging deze nieuwsbrief naar meer dan 830 abonnees. Super fijn dat steeds meer mensen interesse hebben. Lees je deze nieuwsbrief met plezier? Support de nieuwsbrief dan en wijs mensen op deze nieuwe inschrijfpagina voor de nieuwsbrief of geef af en toe een like op LinkedIn om het onder de aandacht te brengen bij anderen.

Fijne week!