Voor de 80e keer ploft deze nieuwsbrief op je digitale deurmat! Voor mij zijn dit vooral voorbereidende weken op presentaties aan het einde van het jaar. Ook komen de eerste klussen voor 2025 binnen.

Toen ik zelf chef digitaal was, miste ik het soms om inhoudelijk te kunnen sparren met mensen van buiten de organisatie die mee kunnen denken op het digitale vlak met het halen van doelstellingen op korte of lange termijn. Nu ben ik steeds vaker op plekken waar ik maandelijks of 1x per kwartaal koffie ga drinken en mee kan denken over alle uitdagingen. Dit concept ga ik de komende tijd verder uitwerken, maar heeft je organisatie hier interesse in vanaf 2025: stuur me dan zeker een berichtje!

Google komt met nieuw gratis en verbeterd redactiescherm

Google lanceerde deze week een nieuw dashboard dat je op kunt hangen op een redactie. Want de Google Analytics overzichten zijn handig om te zoeken wat je wilt weten, maar zien er niet lekker uit als je het op een scherm wilt delen om collega’s te laten zien hoe het op de site gaat. Betaalde tools als SmartOcto en Chartbeat hebben dit wel, maar de nieuwe variant van Google heeft wel iets weg van het Big Board van NRC (waar je nog steeds gratis mee kunt kijken welke artikelen worden gelezen bij NRC en dit zijn vaak de puzzels van de dag).

Hoe werkt het?

Als je naar News Consumer Insights van Google gaat, klik je rechtsboven op Get Started. Vervolgens geef je Google kun je Analytics connecten en kies je de juiste domeinnaam. Vervolgens krijg je inzichten over je publiek te zien op diverse tabbladen. Als je op het pijltje klikt dat rechts van ‘Content’ staat op de afbeelding hierboven, kom je op een scherm waar je kunt kiezen voor Real Time Perfomance en vervolgens op ‘View full screen’. Dan krijg je best een aardige weergave die je zou kunnen ophangen op een redactie. Op mijn eenvoudige blog zit weinig volume, maar stel je voor dat je wel 10 artikelen hier ziet en de afbeeldingen worden getoond is het een leuk en goedkoop alternatief:

Hoe gaat het bij mijn oude opleiding Communicatiewetenschap aan de VU?

Na mijn HBO-studie ben ik een aantal jaren werkzaam geweest voor de lokale Rabobank. Toen besloot ik dat het tijd was mijn jongensdroom na te leven en een studie te doen waarmee ik in de communicatie (en het liefst in de journalistiek) zou kunnen werken. Daarvoor had ik een diploma nodig en zodoende ging ik in 2010 een master Communicatiewetenschap volgen aan de VU. Tijdens die studie was Ivar Vermeulen mijn docent marketing en hij was een heel goede spreker. Tijdens mijn stage bij Social Embassy had ik hem ook getipt voor een presentatie voor de Social Media Monitor die ik mede had gemaakt en hij deed dat fantastisch. Inmiddels is Ivar hoofd van de opleiding en heb ik een aantal keer een gastcollege mogen geven bij hem.

De opleiding van destijds, moet met de opkomst van nieuwe social kanalen en met AI heel anders zijn. Daarom vroeg ik de afgelopen periode al meerdere docenten naar hun ervaringen en laat ik deze week Ivar aan het woord om te vertellen wat er anders is.

Waar komen de studenten van nu te werken?

‘Studenten van de opleiding Communicatiewetenschap gaan meestal werken in de MarCom, branding (vaak social media gerelateerd) en corporate communicatie. 80% van de leerlingen gaat via die weg werken in de strategische communicatie of PR. Een kleinere groep wil liever werken voor wat wij de digitale society noemen. Die worden media psychologen bij bedrijven als Deloitte of gaan bewust werken voor de overheid of in de journalistiek om echt dingen te veranderen in de (digitale) wereld.’

Hoe groot is de rol van AI?

‘Natuurlijk zien we dat AI steeds vaker gebruikt wordt voor wetenschappelijk onderzoek. Ook voor het produceren van advertentieteksten en visuals voor onderzoek wordt het gebruikt. Maar denk ook aan gebruik van AI voor VR, sociale robots of virtual agents.

De meeste van onze onderzoekers en docenten zijn zelf geen grote gebruikers van platformen als TikTok. Wel gebruiken ze het voor onderzoek, met als doel om de cancel cultuur in kaart te brengen, misinformatie te bestrijden, of online extremisme tegen te gaan.’

Aanbieden stage communicatiewetenschap

‘In mijn studietijd hoorde een stage niet bij de opleiding. Inmiddels is dit wel het geval en kiest ongeveer 20% van de studenten tegenwoordig voor een stage. Als het aan Vermeulen ligt, gaat dat percentage flink wat omhoog: ‘Als opleiding zijn we een platform aan het maken, waar we stages kunnen aanbieden, maar op dit moment is het handigste om opdrachten gewoon naar ons te mailen.’

Wat als je een data-opdracht hebt voor studenten?

‘Wanneer je als bedrijf in de media of communicatie een vraagstuk hebt op het gebied van data, is mijn ervaring dat communicatiewetenschap-studenten hier heel goed bij kunnen helpen. Vaak is vooral een dataset nodig van ‘echte data’ om bijvoorbeeld onderzoek te doen naar koppentesten, contentanalyse, of data- of inhoudsanalyse. Zo kun je bijvoorbeeld onderzoek doen naar de man-/vrouwverdeling in artikelen of experts die je opvoert of bronnen die gebruikt worden. Of zou je kunnen onderzoeken over welke plaatsen of organisaties er veel of weinig geschreven wordt.’

Als ik een brug kan slaan tussen beide help ik graag, dus stuur me een mail dan breng ik je in contact met Ivar en de VU!

Reacties toestaan op social media hoeft natuurlijk niet

De sfeer op X wordt er niet leuker op. Ik vind dat er veel negativiteit en als ik mijn dag begin met het lezen van mijn tijdlijn op X begint mijn dag chagrijnig. Vorige week stopten onder andere Beatrice de Graaf en John Cleese met twitteren. Het is helaas heel begrijpelijk, omdat de reacties enorm hard zijn. Als iemand op het schoolplein de dingen tegen je had geroepen zou het pesten genoemd worden. En dat zeg ik met pijn in het hart, het is vijftien jaar lang mijn favoriete app geweest waar ik veel aan te danken heb. En waar ik mijn nieuws ook met 5.000 volgers kan delen en daarom blijf ik er ook nog even.

Nieuwsmedia worstelen ook met deze negativiteit en wat ze ermee moeten doen. Je bent natuurlijk helemaal niet verplicht om de reactiemogelijkheid open te zetten. Zo besloot de NOS op Twitter de mogelijkheid uit te schakelen nadat er racistisch gereageerd werd op een bericht over een verdronken asielzoeker. Dat kan namelijk technisch gewoon. Ik moet denken aan het lied van Doe Maar: ‘er zit een knop op de tv, die helpt je zo uit de purree.’

In zijn column stelde Özcan Akyol dat het niet alleen een probleem is van techbedrijven, maar ook van de media die geen goed toezicht houden: ‘De vraag wordt steeds prangender waarom grote mediabedrijven op deze manier willen blijven werken. Zijn de clicks echt belangrijker dan de moraal? Dat zou wel een ontzettend cynische conclusie zijn. Er kan natuurlijk ook iets anders spelen. Misschien beseffen veel managers en chefs in deze organisaties niet wat voor narigheid er online allemaal plaatsvindt. In dat geval is het dringend tijd om een nieuwe strategie te bepalen.’

Een oplossing voor dit probleem zou kunnen zijn om de reactiemogelijkheid uit te schakelen bij alle platformen op voorhand. Individuele reacties uitschakelen kan ook altijd, al is dat wel vaak achteraf. Deze optie wordt door alle platformen geboden, hieronder een overzicht voor Twitter/X:

Facebook heeft dezelfde opties, maar biedt ook de mogelijkheid dat mensen die reageren je tenminste 24 uur moeten volgen voor ze kunnen reageren:

Vervolgens kun je een aantal weken heel streng modereren, maar dan heb je bijna een dagtaak. Op de meeste platformen staat dus ook de mogelijkheid dat alleen mensen kunnen reageren ‘die je zelf volgt.’ Hierdoor zou je ook een beleid kunnen maken van de accounts die je volgt. Bijvoorbeeld door in eerste instantie iedereen die jou volgt terug te volgen. En bij een lelijke reactie kun je dan diegene ontvolgen zodat ze nier meer kunnen reageren.

Het grote nadeel is wel: op dit moment biedt X geen standaardoptie om reacties op al je tweets uit te schakelen. Je moet dit handmatig instellen per tweet wanneer je deze plaatst.
Belangrijke andere nuance: Voor veel nieuwsmedia is Twitter/X veel minder dan 1% van het totale verkeer. 15 jaar lang hebben media vooral opgeroepen om je mening te geven via Twitter, maar daarmee zie je wel wat er over blijft van een stelling als ‘we moeten zijn waar ons publiek is’ als zo’n platform in andere handen komt. Ik ben benieuwd of er nieuwsmedia zijn die het voorbeeld van prominenten gaan volgen of er een actief deurbeleid gaan hanteren.

YouTube heeft ook best veel mogelijkheden om woorden of emoji’s (bijvoorbeeld middelvingers) op voorhand te blokkeren.

Verplaats discussie naar de site

Een plek waar je de reacties altijd zelf in de hand hebt, is natuurlijk de reactiemogelijkheid op je eigen site. In Nederland is NUjij daarin de grootste site. Voor plaatsing worden alle reacties gelezen en dat maakt het een stuk veiligere plek dan social media. Bij alle artikelen staat de reactiemogelijkheid daarom aan, maar vorig jaar gaf hoofdredacteur Lindsay Mossink aan de reactiemogelijkheid daar soms wordt uit gezet. Maar de reden waarom is niet het onderwerp van het artikel: ‘Als het zó druk is dat onze redactie het modereren niet meer kan bijhouden, moeten we soms een keuze maken tussen kwantiteit en kwaliteit. We willen ook voorkomen dat je een half uur moet wachten tot jouw reactie verschijnt. Dus sluiten we liever één of meerdere artikelen waarin ‘alles al is gezegd’. Na sluiting kun je reacties waar je je goed in kan vinden nog steeds wel gewoon ‘respecteren’ met een duimpje.’

Andere kijk- en luistertips

• Het is lastig in Jip en Janneke-taal uit te leggen hoe groot de impact van AI en tools als ChatGPT nu echt is. Alexander Klöpping deed deze week bij Jinek een goede poging. In een tv-item van een kwartier liet hij zien waarom het baanbrekend is en het knappe was dat hij het tastbaar maakte. Hij had namelijk brieven ingestuurd naar de Telegraaf en AD die gemaakt waren door AI en en deze waren ook geplaatst in de krant. Je ziet mensen in de studio met open mond kijken. Een aanrader voor mensen die niet snappen wat er nu zo goed aan is of die 2 jaar geleden afgehaakt zijn nadat ChatGPT nog niet de goede antwoorden gaf.

• Coolblue-baas Pieter Zwart deelt zijn enthousiasme over AI in de podcast POKI. Hij legt uit hoe dit nu bij Coolblue wordt toegepast en hoe hij denkt dat AI zijn bedrijf verder gaat helpen. Ook zegt hij het onbegrijpelijk te vinden dat in de traditionele media zo’n revolutionaire uitvinden zo weinig aandacht krijgt (ok, behalve dan in Jinek deze week). Zo legt hij uit: ‘Als er nu een alien zou landen op aarde die zou kunnen wat AI allemaal kan, zou het wereldnieuws zijn en iedereen er over praten. Maar nu hoor je praktisch niks. Onbegrijpelijk’

• Instagram voorziet iedere nieuwe en bestaande Instagrammer onder de 18 jaar van een ‘Teen Account’. Deze accounts hebben strengere veiligheids- en privacyregels dan die van meerderjarigen, en het wijzigen van dit soort beveiligingsmaatregelen kan door 16-minners alleen met toestemming van de ouders.

• In de Barneveldse Krant een interview met haar nieuwe directeur Ton Roskam van BDU Media. Hij vertelt dat er personele veranderingen aangekondigd zijn, maar ‘we snijden niet in het aantal redacteuren en media-adviseurs.’

• Vorige week schreef ik dat ik niet wist hoe het YouTube-kanaal van het Journaal in Makkelijke Taal nu al ruim 25k volgers heeft. Dankzij meerdere reacties weet ik dat dit het oude kanaal is van Nieuws van de Week, de (online) voorganger van het Journaal in Makkelijke Taal. Dank voor het meedenken!

• Er worden heel veel mooie journalistieke producties gemaakt. Maar als je dit zelf niet in de etalage zet, bereik je alleen de mensen die altijd al luisteren of kijken. Daarom licht ik hier de (in mijn ogen mooie) troonrede van het volk van dichter Ingmar Heytze maar even uit in de hoop dat er meer dan 773 weergaven voor komen.

• De website rd.nl van het Reformatorisch Dagblad is volledig vernieuwd. Belangrijkste verbeteringen liggen volgens Cornell Heutink, directeur van Erdee Media Groep, op het gebied van de gebruiksvriendelijkheid, leesbaarheid en toegankelijkheid. Persoonlijk ben ik onder de indruk van de vele mogelijkheden die ‘tag-pagina’s’ op deze site hebben rond een onderwerp of thema. Zoals hier hier voor de Amerikaanse verkiezingen, waar er veel meer is dan een chronologische lijst van artikelen.

• In de app van het AD zie je nu ook ‘collecties’ van artikelen terug. Dit is een bundeling van een aantal artikelen over een specifiek onderwerp of thema, waarbij een journalist je door de artikelen heen gidst. De artikelen zijn anders opgemaakt en het lijkt zich dus te richten op archief content en het meer positioneren van een journalist als expert.

Tips meer dan welkom

Door een aantal weken lang het nieuws op te sparen heb ik voor de komende weken nog wat dingen op de plank liggen. Maar nu het ook weer drukker wordt met werk, probeer ik alvast meerdere verhalen uit te zetten voor deze nieuwsbrief. Jij kunt me daarbij helpen door me een seintje te geven als je iets interessants hebt gemaakt of iets leuks ziet: Stuur het me door!

En leg de lat echt niet te hoog, tip me gewoon en dan kijk ik gewoon of ik er iets mee kan doen. Dank alvast!

Deze nieuwsbrief gaat inmiddels naar ruim 950 abonnees die veelal werken in de nieuwsmedia, marketing of iets met data doen. Ken je mensen voor wie dit interessant is? Wij ze eens op deze inschrijfpagina voor de nieuwsbrief of geef af en toe een like op mijn LinkedIn om het onder de aandacht te brengen bij anderen. Zo kan ik dit ook blijven doen.