Het was een week met veel media-optredens. Vrijdag schoof ik aan bij Goed Nieuws Vandaag, dinsdag belde ik met Sterren.nl en schoof ik samen met oud-collega Karen Eshuis aan bij het mediaforum van Radio 1.

Wil je deze gratis nieuwsbrief supporten en ook iedere zondag om 8u in je mail krijgen? Schrijf je gratis in:

Daar besprak ik onder andere de online campagne van de politieke partijen richting de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Radio 1 heeft het fragment waarin ik dit toelicht op YouTube gezet:

Daarom besloot ik deze week de nieuwsbrief toe te spitsen op de politieke partijen richting de Tweede Kamerverkiezingen.

Politieke partijen op TikTok

Na de Provinciale Statenverkiezingen gaven VVD en D66 aan te stoppen met TikTok. De VVD motiveerde het besluit: ‘TikTok wordt beheerd door Chinese ontwikkelaars. Onze veiligheidsdiensten zien bij zulke apps een verhoogd risico op spionage. Daarom vinden wij het als politieke partij niet verstandig meer om TikTok te gebruiken.’ Voorlopig blijven ze principieel en zijn zowel de partij als de lijsttrekker niet aanwezig. Toch zegt TikTok deze week zelf dat er 5,7 miljoen Nederlandse gebruikers waren. Het is vanwege nieuwe wetgeving dat ze voor het eerst deze cijfers zelf moeten delen. Uit onderzoek blijken 2 miljoen mensen dagelijks de app te gebruiken. Dit zijn echt niet alleen tieners meer en dus is het interessant te kijken welke partijen zich er wel actief begeven:

Hoewel op TikTok het aantal volgers niet zoveel zegt over het bereik, is het wel aardig te kijken hoeveel gebruikers hebben aangegeven het account te willen volgen. Het account van de BBB is de enige met meer dan 100.000 volgers. De gemiddelde video op dat account wordt ruim 50.000 keer bekeken en het zijn veelal fragmenten van optredens van Caroline van der Plas.

Opvallend is dat TikTok het enige platform is waar GroenLinks en PvdA samen een account hebben. De accounts van GroenLinks hebben op Facebook en Instagram bijna twee keer meer volgers dan de PvdA, dus dit houden ze liever nog even gescheiden. Op TikTok was het aantal volgers bij de start vermoedelijk nog lager en dus is het daar samengevoegd.

Verder is Forum zoals op ieder platform ook op TikTok erg actief, net als DENK en JA21. De andere partijen zijn of heel klein of hebben er voor gekozen hier niet aanwezig te zijn. Zo is naast VVD en D66 ook de PVV, het CDA, de CU, de PvdD, Volt en de SGP niet te vinden op TikTok.

Van alle lijsttrekkers hebben alleen Baudet en Van Haga een eigen individueel account, Baudet heeft hier met 131.000 volgers meer bereik dan het account van de BBB. Oud-lijsttrekker Jesse Klaver is er wel te vinden, maar heeft sinds juli geen video meer geplaatst.

Welke accounts brengen je politiek nieuws op TikTok?

Ook Nederlandse media zetten nog niet massaal in op TikTok. Daarom halen jongeren nieuws van andere kanalen. CestMocro is een groot Instagramkanaal dat ook op TikTok actief is. Zoals de Volkskrant schrijft, kiest het in de situatie in Israel steeds het Palestijns perspectief. Met 1 miljoen volgers is dit een gigantisch account.

Toen ik op de namen van de lijsttrekkers zocht op TikTok kwam ik vaak het account @NederlandsePolitiek. Dit blijkt niets te maken te hebben met het Instagram-account met dezelfde naam met ruim 200.000 volgers.  Het TikTok-account heeft 12.000 volgers en brengt allerlei politiek nieuws op een op het oog objectieve manier.  Daarom besloot ik de mensen achter het account een mail te sturen waarom ze dit doen. Ik kreeg via de mail contact met Mees die me uitlegde waarom hij dit account is gestart:

Het account is opgericht uit ideologisch oogpunt. Ik stoorde me zelf aan (politieke) berichtgeving die volgers/kijkers richting een bepaalde kant sturen. Mensen kunnen en moeten zelf hun mening kunnen vormen. Dit mis ik, vooral op TikTok. De neutraliteit in de content staat dan ook op nummer één. Daarna komt de rest.  Door de snelle groei van het account (2,5 miljoen views in één maand) ga je wel nadenken over hoe je er geld aan kunt gaan verdienen. Hierin moet alleen altijd objectiviteit voorop staan. Als het account op een bepaalde manier geld zou kunnen verdienen door meer aandacht aan een bepaalde partij te schenken doe ik het niet.

Daarna vroeg ik hem welke content hij plaatst en waarom hier tijd in stopt:

‘Ik probeer zoveel mogelijk content te plaatsen die van invloed kunnen zijn op het stemgedrag van de kiezer. Ik probeer dit zo neutraal mogelijk te doen in de captions die ik onder de video’s zet. Dit gaat van verkiezingsdebatten naar moties, tot tv-fragmenten. Uiteindelijk om ervoor te zorgen dat alle kijkers een weloverwogen stem kunnen uitbrengen op 22 november. Op mijn vraag waarom hij dit doet stuurt hij:

‘Ik haal er persoonlijk veel voldoening uit als ik zie dat ik veel mensen kan voorzien van politieke informatie. Dit loopt uiteen van moties, debatfragmenten en peilingen. Daarnaast vind ik het ook goed dat (voornamelijk) jongeren hiermee in aanraking komen. Uiteraard is het ook een investering op lange termijn. De snelle groei motiveert natuurlijk ook enorm om door te gaan. Kijken waar het naar toe leidt.’ 

Over zijn eigen achtergrond wilde Mees niet teveel kwijt, alleen dat hij een pas afgestudeerde student is. Voorlopig is hij dus te volgen via dit account.

Instagram geen probleem voor politieke partijen

Zoals de VVD in hun artikel over TikTok aangeeft: ‘Natuurlijk gewoon blijven volgen op alle andere platformen, zoals YouTube en Instagram.’ Het moederbedrijf is Amerikaans en niet Chinees en dus is het geen probleem voor de partijen.

Dat Meta (moederbedrijf van Facebook en Instagram) data heeft verkocht en verkiezingen heel negatief hebben beïnvloed in andere landen is geen probleem voor de partijen. Als je meer wilt weten hoe Meta in 2018 in de problemen kwam doordat het bedrijf Cambridge Analytica hun data op grote schaal heeft misbruikt, kijk dan vooral eens naar The Great Hack op Netflix. Ondanks dat dit schandaal in die tijd veel in het nieuws is geweest, zijn Nederlandse gebruikers er niet vertrokken en ook de partijen zijn er nog volop actief. En aanwezig, zoals in deze grafiek is te zien:

Het is opvallend dat Instagram al ruim 10 jaar een belangrijk social media platform is en een relatief nieuwe politieke partij (met 1 zetel in de Tweede Kamer) de grootste partij is op social media. Ten opzichte van het aantal zetels hebben ook Forum, Partij voor de Dieren, Bij1 en Volt relatief veel volgers.

Leuk overzicht, maar wat heb je aan zo’n volger? Als mensen je account volgen, kun je zelf een boodschap onder de aandacht brengen, zonder tussenkomst van andere media en zonder dat je hier voor hoeft te betalen. In de laatste week van de verkiezingen zal met euro’s worden gesmeten om op te vallen, terwijl je door het opbouwen van een eigen publiek je boodschap bij dit publiek gratis onder de aandacht kunt brengen.

Lijsttrekkers populairder dan partijen op Instagram

Wellicht miste je in bovenstaand overzicht de PVV. Dit komt omdat Geert Wilders onder zijn eigen naam een account heeft. Dit account is van alle politieke partijen de grootste. Liefst zeven lijsttrekkers hebben op hun eigen account meer volgers dan de grootste politieke partij (BBB) op Instagram. Je zou hieruit kunnen concluderen dat mensen liever personen volgen dan partijen.

Nieuwe lijsttrekkers moeten duidelijk nog een publiek opbouwen op social media. Zoals ik op Radio 1 vertelde is het ook opvallend dat onder andere Laurens Dassen, Joost Eerdmans, Mirjam Bikker en Henri Bontenbal geen blauw vinkje hebben op Instagram. Zeker met het geringe aantal volgers zou het zomaar kunnen dat iemand anders zich voordoet als de politicus. Ik weet zeker dat een blauw vinkje zo geregeld kan worden via Instagram en zelfs als dat niet lukt kun je het voor 17 euro per maand kopen. In Amerika hebben campagnestrategen hele teams opgebouwd om hun kandidaat zo maximaal mogelijk aan aandacht te helpen.  

Vergeet Facebook niet in de politieke campagne

Ik merk dat er vaak wat schamper over Facebook wordt gedaan. De gemiddelde reactie die ik krijg is ‘alleen mijn tante en oma zitten daar nog op.’ Toch laten de cijfers een heel ander beeld zien en is het nog steeds het populairste social kanaal van Nederland. En bovendien stuurt het veel verkeer naar je website. Dit kan weer handig zijn om mensen daarna te ‘targetten’ en op andere plekken een boodschap te laten zien. En omdat het al langer bestaat is het aantal volgers op dit platform ook een stuk hoger dan op Instagram en Facebook.

Je kunt van Forum zeggen wat je wilt, maar ze investeren wel consequent in hun online aanwezigheid. Want ze zijn heel consequent in het plaatsen van berichten, net als de Partij voor de Dieren.

Een aantal lijsttrekkers heeft fors meer volgers op Facebook. Wilders haalt er met een half miljoen veruit de meeste. Opvallend is dat Yesilgoz bijna geen volgers heeft op haar eigen pagina.

Opvallend is dat Pieter Omtzigt deze maand slechts 1 bericht heeft geplaatst op zijn pagina met 44.000 volgers. Als je straks op de verkiezingsdag een pagina take-over ziet bij de nieuwsmedia is dat vermoedelijk duurder dan een paar maanden iemand inhuren die dit goed regelt.

Kwantiteit zegt nog niets over kwaliteit

Dit onderzoek(je) richt zich op de aantallen volgers en nog niet op de inhoud van de berichten. Daarover de komende weken meer in deze nieuwsbrief. Omdat ik vorige week gebeld werd of ik er iets over kon zeggen, heb ik dit als eerste aanzet gemaakt. Zie je opvallende dingen de komende weken, laat het me zeker weten!

Andere kijk- en luistertips

• Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) doet aangifte tegen de eigenaar van het Instagramaccount Cestmocro wegens aanzetten tot haat en geweld tegen Joden. Ook tegen enkele reageerders op het socialemediaplatform is aangifte gedaan. Dit Instagramaccount met 1 miljoen volgers is voor veel jongeren het account om nieuws te volgen en dit brengt een grote verantwoordelijkheid mee.
• Google Maps kondigde deze week haar ‘grootste update ooit’ aan. Zo kun je nu door Amsterdam ‘vliegen’ in de app en kun je oplaadpunten voor elektrische auto’s (eindelijk) vinden.
• Ik stuitte op dit interessante artikel over Bild Plus. De kop ‘De belangrijkste lessen uit de ontwikkeling van BILDplus, van 0 tot 680.000 abonnees’ spreekt natuurlijk aan. Kort samengevat heb je unieke content nodig die veel mensen willen zien (in hun geval samenvattingen van Duits voetbal), exclusieve ‘ervaringen’ voor abonnees, partnerships met andere aanbieders, zoals telecom. Vervolgens is het een kwestie van de juiste prijs vinden. Opvallend genoeg dus allemaal dingen die niet bij de krantenredactie van vroeger horen.

• In een referendum stemde meerderheid tegen, toch kwam de ‘sleepwet’ er. Veel voorwaarden die gesteld werden bij introductie van de wet, gaan er nu ‘tijdelijk’ van af. Geheime diensten krijgen felbegeerde wet: AIVD gaat vaker onze internetkabels verkennen. Bits of Freedom is fel tegen deze actie en het is opvallend hoe weinig aandacht er voor geweest is, vergeleken met het referendum een paar jaar geleden.

Fijne week!

Wil je deze nieuwsbrief doorsturen naar iemand voor wie dit ook interessant is? Inschrijven kan bijvoorbeeld via deze pagina of hieronder: